Je kunt meer uit je tuin oogsten en eten dan je denkt. En je hoeft er niet eens een moestuin voor te hebben. Kijk eens naar de planten in je tuin vanuit het oogpunt van eetbaarheid.
Luie moestuin
Als je uit je tuin wil eten, dan denk je al snel aan een moestuin met sla, tomaatjes, boerenkool en andijvie. De eetbare groenten die je in de winkel koopt. Maar het onderhouden van zo’n moestuin is veel werk. Je moet spitten, mesten, composteren, zaaien, wieden, schoffelen, water geven en slakken vangen. Ik ben daar veel te lui voor. Daarom begin ik niet aan een moestuin. Mijn tuin beheer ik extensief, ik stuur voornamelijk een beetje bij. En toch valt er heel wat te oogsten!
Bloemen voegen kleur toe aan je gerechten
Zonder dat je het beseft, heb je misschien wel eetbare bloemen in je tuin. Goudsbloemen, bijvoorbeeld Je matst er veel bijen mee, zoals deze twee pluimvoetbijen. De bloemblaadjes van de goudsbloem kun je over je eten strooien voor een vrolijk en geel zomers accent.
Ook de Oostindische kers is een vrolijke zomerbloeier. De bloem geeft een mooie garnering. De bladeren smaken heerlijk pittig, een beetje zoals tuinkers. Zo tover je met bloemen een vrolijke pastasalade op tafel.
Mijn maartse viooltjes ruiken niet alleen heerlijk, ze voegen ook een prachtig blauwe kleur en een bloemig aroma toe aan een fruitsalade. Ook in een hartige salade zijn ze een kleurrijke toevoeging, zeker als je ze combineert met iets roods, zoals paprika. En ze zijn er al vroeg in het jaar.
Voor alle bloemen, planten en plantendelen die je oogst, geldt wel dat je zeker moet zijn dat je een eetbare plant plukt. Planten kunnen namelijk ook giftig zijn. Weet dus wat je doet! Twijfel je, check dan of de plant eetbaar is. Dit kun je doen met Google Lens, of download de app Obsidentify. Een workshop volgen kan ook, bijvoorbeeld bij Kruidenkunst.
Onkruid wokken of oprollen
Heb je een beetje lef en hou je wel van een experimentje? Dan kun je aan de slag met onkruid. Stop gewoon met schoffelen en je moestuin vult zich vanzelf.
Persicaria voelde zich bij mij prima thuis. Je herkent haar aan het rozerode bloemaartje, en een donkere verkleuring in het blad.
Melde is een hardnekkig onkruid dat spontaan op braakliggende grond opkomt. Er bestaat een melde met een mooie paarse keur in het hart. Ze wordt magenta melde genoemd. Wil je meer moestuin-allure? dan kun je haar als moestuingroente zaaien.
Eetbare onkruiden kun je bereiden zoals spinazie, of wok ze mee met groenten voor een pasta-roerbakschotel. Ben je een keukenprins(es)je? Verras je gasten tijdens een zomerse maaltijd. Vul doorzichtig rijstpapier met rauwe groenten en onkruiden en rol ze op als loempia’s. Serveer met soyasaus om te dippen. Lekker om te eten, leuk om te zien!
Zevenblad? Gewoon opeten
Als we het over onkruid hebben, dan mag zevenblad niet ontbreken. Ze werd geliefd door de Romeinen, maar wordt gehaat door tuiniers.
De Romeinen namen dit plantje mee op veldtochten, om altijd voldoende voedsel te hebben. Zevenblad groeit makkelijk op veel plaatsen. Beter gezegd: het woekert. Daarom hebben tuiniers er zo'n hekel aan. Eigenlijk is er maar één remedie tegen zevenblad: gewoon opeten. Het smaakt een beetje als peterselie. Je kunt het roerbakken, toevoegen aan soepen, of er een overheerlijke pesto van maken.
Deel je bosvruchten met vlinders
Ook van ruigtekruiden en klimplanten kun je goed eten. Vaak zijn het de vruchten die we ervan plukken.
Ga bijvoorbeeld voor bramen en frambozen. Plant ze liefst op een zonnige standplaats in de buurt van bomen en heesters, want het zijn bosrandplanten. Ze hebben dan ook graag een redelijk voedzame bodem. Ook worden ze gelukkig van een mantel van bladeren om zich heen als de zon op z’n heetst is. Alsof ze aan de rand van het bos staan, dus.
Bramen hebben een streepje voor. Het zijn waardplanten voor veel vlindersoorten. De gehakkelde aurelia voedt zich bijvoorbeeld met nectar van bramen, en haar rupsen leven van de bladeren. Met bramen geeft je dus ook de biodiversiteit een boost. Houden de stekels je tegen? Er bestaan doornloze braamsoorten.
Een druif is een geweldige toevoeging aan de tuin. Ze staat bij ons in de vollegrond, maar we leiden haar scheuten onder het dak van de veranda. Je kunt ze ook in een pergola omhoog sturen. Sfeer verzekerd! Er bestaan tafeldruiven en wijndruiven. Tafeldruiven kun je uit de hand eten, of er heerlijke sappen van persen. Van wijndruiven kun je proberen wijn te maken, maar dan kan van tafeldruiven ook.
En natuurlijk laat je een paar overrijpe druiven hangen voor hongerige atalanta’s. Het is een prachtig schouwspel, die vlinders boven je hoofd!
Schuif bladeren onder bomen, de rest gaat vanzelf
Tot slot valt er van alles te oogsten van heesters en bomen. Als ze eenmaal goed zijn aangeslagen, heb je er bijna geen omkijken meer naar. Als dank voor je gastvrijheid voorzien ze je jaar-in-jaar-uit van eetbaar goed.
Bedenk dat heesters en bomen pas in beeld komen in fase 4 en 5 van de successie. De bodem is dan al behoorlijk voedselrijk, bevat veel organisch materiaal en kan goed water bufferen. Bovendien staan bomen dan veelal in gezelschap van andere bomen. Een strak geharkt tuintje met grind en een plantvak van veertig bij veertig centimeter is voor een boom een moeilijke omgeving.
Maar heb je eenmaal zo’n fijne bosbodem, dan is het feest. Je kunt vruchten oogsten, of noten. En zelfs bladeren. Jonge bladeren van (lei-) lindes zijn bijvoorbeeld goed eetbaar. Dit geldt ook voor het jonge blad en de bloemknopjes van de meidoorn. Ze zijn hartstikke funky in een simpele salade met komkommer. Voor de kleur en als smaakbommetje leg je er een paar peppadews op. Hartstikke simpel toch?
En het allerleukste: je hoeft er nauwelijks iets voor te doen. Schuif afgevallen blad in de herfst onder je bomen, en laat het bodemleven het werk doen. Van al je blad- en snoeiafval maken de regenwormen en andere beestjes voedzame bosgrond. Je hoeft niet te schoffelen, te spitten, te gieten, te wieden, te wateren, te harken en te mesten.
Juist niet!
Reactie plaatsen
Reacties