Successie fase 1: de pioniersfase
In de pioniersfase bedekt de natuur een kale bodem met de eerste plantjes. Dit zijn nuttige en vaak prachtig bloeiende onkruidjes. Het zijn echte survivalspecialisten die helpen voorkomen dat de bodem wegspoelt of verstuift.
Pioniers veroveren de bodem
Hoe de natuur een begin maakt met de inrichting van braakliggend terrein kun je goed zien bij rotondes, snelwegen of spoorlijnen. Deze raken, zonder tussenkomst van mensen, al gauw begroeid met pioniersplanten. De pioniersfase is de fase van de 'onkruidjes'.
We schelden planten uit de pioniersfase vaak uit voor ‘onkruid’. Maar eigenlijk zijn het sterk gemotiveerde enthousiastelingen die zich niet uit het veld laten slaan. Ze zijn de eersten die een kale bodem bedekken. Weghalen helpt niet, er komen talloze broertjes en zusjes voor in de plaats. Sommige hiervan kunnen prachtig bloeien, zoals kamille, koolzaad, klaprozen en korenbloemen. Insecten zoals bijen en vlinders zijn er dol op!
Pioniersplanten zijn echte survivalspecialisten. Ze houden het uit op schrale grond en een drupje water. En meestal zijn ze eenjarig. Hun hele levenscyclus speelt zich af in slechts één jaar: ze ontkiemen, groeien, bloeien, zaaien zich uit en sterven.
Tijdens hun korte leven gaan ze met ondiepe wortels de bodem in, op zoek naar voeding. Sterven ze, dan komen de wortels, stengels en bladeren op de grond waar ze verteren. Hierdoor komt het allereerste organische (voedzame) materiaal in de bovenste laag van de bodem terecht.
Daarnaast beschermen pioniersplantjes tegen bodemerosie. Met hun wortels voorkomen ze bij harde wind of zware regenval dat de bodem wegwaait of wegspoelt. Onkruid is dus hartstikke nuttig!
De pioniersfase duurt doorgaans maar een jaar.