We raken steeds meer gewend aan een leven zonder risico. Daarom mogen er geen giftige planten in de tuin. Alle risico’s elimineren, is dat verstandig of niet?
Veilige tuin nieuwe trend
Nog niet zo lang geleden was ik aan het werk op het plantencentrum. Er kwam een jonge moeder naar me toe. Ze vroeg: ‘Kun jij eens met mij meedenken? Ik wil een tuin aanleggen met eetbare planten, voor mijn zoontje. Ik zit te denken aan bosbessen, frambozen en aardbeien, dat soort planten. Zodat hij kan plukken in de tuin. De planten mogen dus uiteraard niet giftig zijn.’
Ik word altijd blij van dit soort vragen. Hier hebben we een moeder die haar kind wil meegeven dat mensen leven van de natuur. In plaats van uit plastic bakjes in de supermarkt. Het is mijn uitgangspunt dat we onze binding met de natuur niet moeten verliezen. En waar het kan liefst zelfs versterken. Klanten zoals zij help ik graag met het uitzoeken van geschikte planten.
Aan de andere kant bespeur ik ook een trend. Klanten willen steeds vaker een risicoloze tuin, zonder giftige planten. Vanwege de hond, de kinderen of de kleinkinderen. Ik bespeur steeds vaker de angst dat hond of kleinkind na het snoepen van giftige planten plotseling dood op de vloer ligt.
Steeds meer waarschuwingen voor giftige planten
De vraag hoe we moeten omgaan met risico’s in de natuur was een paar weken geleden opnieuw actueel. De headers in de media kopten: ‘Deze mooie plant groeit nu overal, maar pas op, hij is dodelijk!’ Op de foto’s bij zo’n artikel zag ik digitalis, oftewel vingerhoedskruid.
Dergelijke waarschuwingen verbazen mij. Waarom zijn ze nodig? Beginnen mensen tegenwoordig in het wilde weg aan bosplanten te knabbelen? Plukken ze de bloemen voor in de vaas, en likken ze daarna hun vingers af?
Digitalis vind je niet alleen in het bos. Ze is al jarenlang ook gewoon als tuinplant te koop. Ook bij de grote en bekende plantencentra. En het is niet zo dat er een etiket met een doodhoofd op de pot moet zitten.
Giftige planten in medicijnen
Het is waar, Digitalis bevat inderdaad giftige stoffen. En dat is hartstikke handig. Want In héél kleine hoeveelheden werden die giftige stoffen vroeger gebruikt als bestanddelen voor hartmedicatie. Digitalis vergroot namelijk de knijpkracht van het hart, en het verlaagt het hartritme. Heb je last van hartritmestoornissen, dan maakt digitalis dat het hart rustiger en doeltreffender pompt. Tegenwoordig worden de werkzame stoffen uit de plant op een chemische manier gemaakt. Maar aan de naam van de werkzame stof van de hartmedicatie (Digoxine) kun je nog zien dat we het medicijn danken aan een giftige plant.
Digitalis kan dus ook een levensreddend plantje zijn. Het is maar hoe je haar toepast. En dit geldt voor wel meer giftige planten in het tuincentrum of in de natuur. Op de giftigheid van planten is een deel van de (alternatieve) geneeskunde gebaseerd. Elimineer je giftige planten, dan ontken je ook hun geneeskrachtige werking.
10% van Nederlanders allergisch voor natuur
Overigens beperkt het risicomijdend gedrag zich niet alleen tot giftige planten. Ook grassen en bomen zoals berken en elzen worden gemeden. Vooral door mensen met last van hooikoorts.
Het schijnt dat ongeveer twee miljoen mensen in Nederland last hebben van hooikoorts, en dat het aantal toeneemt. Reken even mee: er zijn ongeveer achttien miljoen Nederlanders, en daarvan hebben er twee miljoen last van hooikoorts. Dit is dus méér dan 10%!
We poetsen te veel en komen te weinig buiten
Hoe is het mogelijk dat zoveel mensen overgevoelig worden voor zoiets natuurlijks als pollen? Hier is een theorie over ontwikkeld: de hygiënehypothese.
Niet alle wetenschappers zijn het met elkaar eens. Maar kort samengevat stelt de hygiënehypothese dat we tegenwoordig te hygiënisch en risico-arm leven. We poetsen te veel, en we komen te weinig buiten. Het afweersysteem hoeft niet meer zo heel erg z’n best te doen, want het komt nauwelijks nog ziekteverwekkers tegen. Daarom sukkelt je afweersysteem in slaap. Komt er dan plotseling toch een prikkel langs? Dan schrikt het afweersysteem zich te pletter en schiet meteen in de verdediging. Het kijkt dan niet meer of het met een ziekteverwekker te maken heeft, of een doodgewone natuurlijke berkenpol. Het valt gewoon blindelings aan.
Risico's niet mijden, maar ermee leren omgaan
Het lijkt mij daarom een interessante vraag of we onszelf niet kwetsbaar maken als we een risicoloze omgeving aanleggen. Misschien kunnen we kinderen beter leren dat ze niet zomaar alles in hun mond kunnen stoppen wat ze tegenkomen.
Misschien had ik behalve bosbessen en frambozen daarom ook scherpe chilipepertjes moeten verkopen. Zodat mijn klant tegen haar kind had kunnen zeggen: ‘Pas op hoor, van de pepertjes moet je niet eten, die zijn heel scherp.’
Is haar kind eigenwijs en steekt het toch een pepertje in zijn mond? Dan zal het best even schrikken van de branderige pepers. Maar het leert dan wel dat niet alle plantjes zomaar eetbaar zijn. Ik denk dat dat veiliger is dan wanneer kinderen opgroeien zonder risico's, en met de gedachte dat je zomaar alles kunt eten.
Hoe denk jij dat we moeten omgaan met risico’s in de natuur? Laat een reactie achter!
Reactie plaatsen
Reacties